Z

zaaieling = nakomeling

zaakweldige = aansprakelijk persoon, crediteur

zachten = afbetalen

zainer = zie zener

zakken = inhoudsmaat voor graan = ca. 243 ltr.

zal = afk. zaliger

zaliger = gedachtenis wijlen, overleden persoon, (afk. s.g)

zamt = fluweel

zante = graan resten op het land, achtergebleven aren welke men mocht oprapen

zark = wollenstof benaming

zatblauw = donkerblauw

zate = zie zathe

zatertag = zaterdag

zathe = met opstallen landgoed met gebouwen er op, herenboerderij met opstallen

zauer = doekenmaker

zayland = akkerland, te bewerken grond

zeedland = zaailand

zeemtouwersknecht = knecht van de zeemleerbereider

zegelaar = merkmeester

zegge = moerasplant, rietgras

zeggewaart = laaggelegen land voornamelijk met zegge begroeid

zehn nonen = vastendagen vanaf Aswoensdag tot voor

Reminiszere = uitgezonderd de vastenvrije zondagen

zeichenmeister = ijkmeester

zeidler = imker

zeighelkiste = kist waarin de zegels werden bewaard

zeilsteen = magneet

zelateur = ijveraar

zele = ijver

zelger = zaliger

zeliger gedechtenisse  =wijlen, overleden persoon

zener = korvenmaker

zengener = tangensmid

zerener = ijzersmid

zetschipper = een schipper die vaart voor rekening van de eigenaar van het schip

zeugung = ongehuwd "vleeschelijke conversatie" hebbende gehad, voorhuwelijks geslachtsverkeer

zeze = belasting, vaste heffing op onroerend goed

zielental = het aantal inwoners

zijde = zijlijn, bijvoorbeeld van (moeders) zijde

zijde = houdende aan de familie blijven waarvan het afkomstig is

zijde houdenheit = zie zijde houdende

zijdewinder = haspel op poot om zijdedraad op te rollen

zijl = afwateringssluis

zijlinie = zijdelings

zijlschot = belasting op waterlozing

zijpen = slootje, waterloop

zilver = heraldiek teken, kleur, zilver, weergave in ongekleurde wapens door het wit te laten of niet gearceerd

zilveren dukaat = muntsoort, waarde gelijk aan 50 stuivers

zilveren rijder = muntsoort, waarde gelijk aan 63 stuivers

zinstag = dinsdag

zitzweber = katoenwever

zoen = zoon

zoetekoek = ontbijtkoek

zonarius = gordelzadelmaker

zondagskind = gelukskind, kind dat op zondag geboren is en volgens het bijgeloof geesten kon zien

zul(d)aks = timmermanswerktuig, bijl aan tweezijden scherp om gaten in balken te maken

zullingen = funderingen van een muur

zusterkinderen = neef en nicht die willen trouwen, hiervoor was (meestal) dispensatie nodig

zwanzigste = 13 januari, 20e dag na Kerstmis

zwark = wolken

zwart = heraldiek teken, kleur ook: sabel genoemd, weergave met horizontale en verticale arcering of effen zwart

zweefstarre = planeet

zweetrok = jak, overhemd

zwei(haak) = timmermansgereedschap, ook: zwaaihaak

zweites neujahr = 6 januari

zwemen = gelijken

zweng = trekgedeelte van een wagen, ook: evenaar genoemd

zwengelhout = zie: zweng

zwenk = zie: zweng

zwet = grenssloot

zweve = binnendijk

zwijmelvlaag = epilepsie

zwillinge = tweeling

zwirner = draadmaker

zwischen den jahren = de tijd tussen kerstmis en nieuwjaar. (bedoeld wordt tot 6 januari)

zwölf nächte = zie zwischen den jahren

zwölfter abend = 5 januari

zwölfter tag = 6 januari