In Nederland voorkomende achternamen

 

Agrarische achternamen verwijzen vaak naar een boerderij, erf of het omliggende land, en zijn te vinden onder de geografische namen, waarbij namen zoals Van Ac(k)ker, Verhoeven, of namen met achtervoegsels als -ink of -man (=de bewoner van een erf aanduidden in de Middeleeuwen). Uit Twente en de Gelderse Achterhoek stammen namen met twee delen. Lutje en Lutke (=klein) is, net als Jonge ( = een zoon) Olde en Oude (= de vader) Idem bij Klein en Groot. Deze erfnamen zijn in Twente bepalend geweest voor de familienamen en kunnen er bijna zeker van zijn dat het stamerf of de boerderij met hun familienaam hier is te vinden. Er is nog iets opmerkelijks qua naamgeving in Oost-Nederland. Maar de achternaam wil niet altijd zeggen dat een verre voorvader in rechte lijn ook zo heette, want kinderen konden vroeger de familienaam van de moeder meekrijgen. Het ging hier echter niet om een bewuste keus. Mensen ontleenden hun achternaam aan de boerderij waar ze woonden of geboren waren. Als een man introuwde op een boerderij waar als opvolgster alleen een dochter was, kreeg hij dus de familienaam van zijn vrouw en dat gold ook voor hun kinderen. Ook bij verhuizing kon de familienaam wijzigen. In 1811 zou er een einde komen aan de typische wijze van naamgeving in Oost-Nederland. 1 jaar eerder was Nederland ingelijfd bij Frankrijk, dat toen onder het bewind stond van keizer Napoleon Bonaparte. Dat leidde tot de invoering van de Franse wetgeving, zoals een burgerlijke stand. Vanaf dat jaar moest elke geboorte, elk huwelijk en overlijden worden geregistreerd op het plaatselijke gemeentehuis. Voor die tijd had deze registratie voornamelijk plaats in kerkelijke registers. De invoering van de burgerlijke stand liep iets voor op de invoering van de geslachtsnaamaanneming. Op grond van keizerlijke decreten uit 1811 en 1813 waren alle inwoners verplicht hun achternamen te laten registreren. Wie geen vaste achternaam had, moest er een aannemen. In Twente hadden de meeste mensen wel een familienaam, maar deze kon nogal eens wisselen. Vanaf dat moment behield een man zijn eigen familienaam als hij op een erf introuwde of naar een andere boerderij verhuisde. In 1813 verdween Napoleon van het toneel. Nederland werd een koninkrijk onder koning Willem I van Oranje-Nassau. De wisseling van namen gebeurde vanaf dat moment weer als vanouds. Uiteindelijk werd in 1825, na een streng Koninklijk Besluit, de bevolking nogmaals opgeroepen een vaste achternaam aan te nemen. Toch kon het hier ook na 1825 nog voorkomen, dat er van naam werd gewisseld. De invoering van de trouwbrief en later het trouwboekje zou uiteindelijk een einde maken aan de geschetste naamswisselingen, die kunnen leiden tot ingewikkelde familiepuzzels. Vanaf 1811 was het min of meer vanzelfsprekend dat kinderen de achternaam van de vader dragen. Sinds 1998 kunnen ouders zelf kiezen welke achternaam hun kind zal dragen; die van de moeder of die van de vader. Het aanhouden van de familienaam van de moeder was hier vroeger ook al mogelijk.De namenseries uit bloedverwantschap zijn in 1811 vastgenageld en sindsdien nationaal uitgewaaierd.

 

En Poepjes dan? Waarschijnlijk is die naam een patroniem van de voornaam Poppe. Een andere verklaring is dat voorouders van deze familie Duitse dagloners waren die ook wel Poepen werden genoemd.

 

Hieronder een lijst met in Nederland voorkomende en veelal bijzondere achternamen welke direct of indirect gerelateerd zijn.

 

Alfabetisch

A

Aardappel

Aardbei

Adelmeijer

Akker

Akkerdaas 

Akkerhuis

van Akkerveken

Appelboom

Appelbrij 

Appelman

Appelmelk 

B

Barg 

Bargeboer

Barmen 't Loo

van Barmen 't Loo

Barmentloo

Bats

Beemsterboer

Beenakker 

van Beesten

Bergboer

Biesboer

Biest

Biet

Bietenaar

Biggeman

Blaauwboer

Bloemzaad 

Boekwijt 

Boer

Boerakker

Boerbank

Boerboom 

Boerdam

Boerhuis

Boerkamp

Boerekamp

Boerenbeker

Boerendans

Boerendonk

Boerenfijn

Boeregeest 

Boerenkamp

Boerenstam

Boerenveen 

Boerewinkel 

Boerhave

Boerhof 

Boerhoop

Boerhout

Boerjan

Boerkamps 

Boerke

Boerkoel

Boerkool

Boerlage

Boerland 

Boerleder

Boerleider

Boerlijst

Boermeester

Boersbroek

Boerstal

Boerstoel

Boertien

Boertje 

Boerwinkel 

Boessenkool

Bokje

Bolstier

Bonestroo 

Bontekoe

Boogert 

Boomgaard 

Boonacker 

Boonemmer

Boonstoppel

Boontjes 

Boonzaayer 

Boter 

Boterenbrood 

Boterhoek

Boterman

Brakeboer

Brandveen

Bravenboer 

Broodkoorn

Bruinekool

Buiskool

Bul

Bunder 

Buijsrogge 

C

Calkoen 

Citroen

Crommenakker 

D

Damboer

Deeltekaas

Dikkeboer

Dikkenboer 

Dolleboter

Dorsen 

Dorsman

Druif

Druiventak

Dubbelboer 

E

Edelschaap

Eendebak 

Eenkoren

Eg

Eggen

Ei

Eigenbrood

Eng

Ensinck op Kemna

Ensink op Kemna

Enter

Erf

Erwteman

Evenboer 

F

Fleerakkers

Fokken 

Fokker

Fruitema 

Fruitman 

Fuik

Funnekotter 

G

Gamelkoorn

Gans 

Gansekoele 

Ganzeboer

Ganzeboom

Ganzefles

Ganzeman 

Gardenier

De Geit

Gerst 

Geyteman

Gier

Gierveld 

Glimmerveen

Goorhorst Oude Sandering

Goudappel

Graanboom

Graanoogst 

Graansma 

Graanstra

Graas

Graaskamp

Grasboer

Grasmaijer

Graswinckel 

Greup

Grishaver 

Groeizaam

Groeneboer

Groenekaas

Groente

Groenteman

Grote Stroek

Groot Baltink

Groot Bramel

Groot Breteler

Groot Boerlage

Grootherder 

Groot Jentink

Groothuesheidkamp

Groothuismink

Grootkarzijn

Groot Nueland

Groot Oonk

Groot Rouwen

Grootscholten

Groot Tjooitink

Groot Zevert

Groot-Zevert

Groot Zwaaftink

Groote Balderhaar ten Velde

Groteboer

Grotenboer

Grootte Schaarberg 

H

Haan

Haantjes 

Hakboer 

Halfschepel

Halm

Hanemaayer 

Hanenberg 

Hanedoes 

Hanegraaf 

Hanekroot

Hanepen 

Haneveer

Haneveld 

Hark 

Harteboer 

Hateboer 

Haver

Haverbult 

Haverhals

Haverkamp

Haverkate

Haverkorn 

Haverkorst

Haverkort

Haverkotte

Haverlach 

Haverland

Haverman

Haverschmidt

Haverslag

Havertong 

Heiboer

Hen

Hendervanger 

Hengsteboer 

Hennep 

Hennephof 

Henneveld

Hennip

Hennipman

Hennipsmaat

Herderschee 

Herderscheê 

Hoeboer

Hoefakker 

Hoen

Hoenkamp

Hoenderdos

Hoenderkamp

Hoendermis 

Hoendervanger 

Hoendervoogt 

Hoevenaar

Hofste op Bruinink 

Honing

Hoeder

Hoofdakker 

Hooisma

Hoonakker

Hooykaas

Hooijschuur 

Hopkoper 

Hoppenbrouwer 

Hopstaken

Hovenier

Hutten

Huttenhuis op Bevers 

I

Imker 

J

Jagers op Akkershuis 

Jansen op de Haar 

Jongboer

Jongeboer

Jongschaap 

Juk

K

Kaas

Kaasenbrood

Kaasgaren

Kaashoek

Kaasjager

Kaasschieter

Kalf

Kalfsvel

Kalkoen 

Kattenpoel Oude Herink

Kalverboer

Kalverda

Kalverkamp 

Kapoen

Kemerink op Schiphorst

Kers

Keuter

Keuterman

Kieken

Klaasboer

Klaver

Klaverboer

Klaverweide

Kleiboer

Klein Arfman

Klein Avinck

Klein Avink

Klein Boonschate

Klein Breteler

Klein Douwel 

Klein Elhorst

Klein Gunnewiek

Klein Günnewijck

Klein Haneveld

Klein Heerenbrink

Klein Hemmink

Klein Hollenberg

Klein Horstman

Klein Iking

Klein Kauwenberg

Klein Klouwenberg

Klein Lankhorst

Klein Luchtenbeld

Klein Lugtenbeld

Klein Leunk

Klein Nagelvoort

Klein Nulend 

Klein Nulent

Klein Robbenhaar 

Klein Rot

Kleine Schaars 

Klein Snakenborg

Klein Snavelborg 

Klein Soetebier

Kleine Rammelkamp

Kleine Snuverink

Kleine Stroek

Kleine Tank

Kleine Toereers

Klein langenhorst

Klein Schiphorst

Klein Slaghekke

Klein Sprokkelhorst

Klein Swormink

Klein Zaaltink

Klein Zessink 

Kleinheerenbrink

Kleinelangeveldsloo

Kleinlangegevelsloo

Kleipaste

Kloek 

Klompalberts

Klomparends

Klompé

Klompenhouwer 

Klompjan

Klompmaker

Klompstra 

Kloosterboer

Kloprogge

Knoflook

Knol

(de) Koe

Koebeer

Koebrugge

Koedam

Koedoder 

Koedood / Koedoot

Koedijk

Koedijker

Koehoorn

Koehorst

Koeman

Koeiman

Koejemans 

Koekkelkoren

Koemeester 

Koemelker

Koeslag

Koestal

Koetje

Koevoet

Koeweide

Kokkelkoren

Komkommer

Komkommerman

Knoflook

Kokelkoren

Kooiker 

Koolhoven

Koolma

Koolmoes

Koolstra 

Kooltuin 

Koolzaad

Koornneef

Koren

Korenaar

Korenhof

Korenman

van de Korenmarkt

Korenromp 

Korenstra

Korenwinder

Korrel

Kortekaas

Kortekool 

Kotter

Kotterik

Kriek 

Krootjes

Kruid

Kruitmoes 

Kruiwagen

Kuiken

Kuilboer

Kuus

Kwaadgras

Kwaadland

Kwakkelboer

Kweekman 

L

Lammerschaag

Lammerschop

Lamsvelt

Landbouwer

Landman

Landwaart

Landeweert

Laufkotter

Ledeboer

Leferink op Reinink

Leiseboer

Letteboer

Lievestroo

Loerakker

Loot

Lutjeboer 

Lutje Farwick

Lutje Holzik

Lutje Hulsik

Lutje Spelberg 

Lutje Weldink

Lutjen Kossink

Lutjenkossink

Lijnzaad 

M

Maaiveld

Mais

Maaijer

Mateboer

Meent

Meierdrees

Melk

Melkenkoek

Melker

Melkert

Melkman

Melkpot

Melkstop

Meloen

Mereboer 

Merriënboer

Mest

Moesman

Molenboer 

Molkenboer

Mooyboer / Mooijboer

Morel

Mudde

N

Nattekaas

Nieuwboer

van Nimmerdor

Notenbomer 

Nijeboer

Nijenboer

Nijen Es 

Nijenes 

O

Olde Banierink 

Olde Benneker

Oldeboer

Olde Bolhaar

Olde Daalhuis 

Olde Dubbelink 

Olde Grunder 

Olde Hanhoff 

olde Hanhoff

Olde Hanter 

Olde Hanter

Olde Hensken 

Olde Juninck

olde Juninck

Olde Kalter

Olde Keizer

Olde Kieverik

Olde Kleine Kavik 

Olde Meijerink 

Olde Rikkert

Olde Riekerink

Olde Scholtenhuis

Olde Wieverink

Onderdenwijngaard

Onderstal

Ongerboer 

Onkruid 

Onkruijt

Ooft

Ooi 

Ooykaas

Op Heij 

Opstal 

Os 

Ossebaard

Ossedorp

Ossekoppele 

Ossenblok

Ossendrijver

Ossenkoppele

Ossewaarde

Osseweijer 

Ouboter 

Oude Aink

Oude Bolhaar

Oude Elferink

Oude Groen 

Oude Groenerger 

Oude Groeneveld

Oude Groeniger 

Oude Grotebevelsborg

Oude Hendriksman 

Oude Huikink

Oude Keizer

Oude Koehorst

Oude Koehorst

Oude Kosterink

Oude Kotte

Oude Lage Venterink

Oude Lutkehuis

Oude Moleman

Oude Mulders

Oude Scholten

Oude Spekhorst

Oude Steenhof

Oude Voshaar 

P

Paanakker

Pachter 

Pamboer 

Peen

Peer

Peerdeman 

Pelleboer

Peerenboom 

Perk

Peul

Peulen

Peulken 

Piekeboer

Pink 

Pinksterboer

Plag

Pamboer

Plaggemars

van Plaggenhoef 

Ploegmakers

Ploegsma

Ploegstra

Plugboer 

Pluimgraaff

Plukker

Poelhekke 

Poepjes

Polderboer 

Pronkhorst 

Pruimboom 

Puul 

van Puurveen 

Q

Quaadgras 

R

Raap

Radijs

Ram

Reuzel

Revenboer

Rietsnijder 

Ripzaad

Ritstier

Rogge

Roggeband

Roggekamp

Roggema

Roggeman 

Roggeveen

Roggeveld

Ruigentuin

Ruighaver 

Rund

Runderkamp

Rundervoort

Rijkeboer

Rijploeg 

S

Schaapherder

Schaaphok

Schaapman 

de Schaapmeester 

Schaapsmeerder 

Schaapstal

Schaapveld

Schaapwol 

Schapekop

Schapendonk

Schapevel

Schaper

Schep

Schepel

Scheper 

Scheperboer 

Scheperkeuter

Schoffelen

Scholten Linde

Scholtenlinde 

Schoof 

Schoonakker 

Schultenjohann

Schuiteboer

Segboer

Sennekool

Sikkel

Sla

Slabbekoorn 

Slikboer

Sneeboer 

Soepboer 

Sombogaart 

Spelt 

Spieker 

Spitter 

Spijker

Spijkerboer

Spijkervet

Stek

Stengel

Sterkeboer

Stierman

Stoppel 

Stroboer 

Strobos

Stroo

Strooband

Stroobos

Stroosnijder 

T

Tulp

Turf

Turfboer

Tijman

Tielboer

Tinselboer

Traanboer

Trog

Tuinder

Tuinzaad

U

Uijenboer

Uitjes

V

Vaars

van der Vee

Veenboer

Veldboer

Velenturf

Velsterboer

Vennegoor op Nijhuis 

Vers

Vlas

Vlaskamp 

Vlaspolder

Vlastuin

Vlasveld 

Voerknecht 

Vogelvanger 

Vogelzang

Voorhoeve

Vroegindewei / Vroeg in de Wei *

W

Waalboer

Waaleboer

Walenboer

Walkeuter

Warmoesman

Waterboer

in de Weide 

Weiland 

Wensveen 

Wielakker 

Winterboer 

Wintergerst

Witlam

Wol

Worst

Wortel

Wortelboer

Woudboer

Wijnakker

Wijngaard

Wijnoogst

Wijnstek 

Wijnveen 

Wijtboer